نرم افزار آموزش علوم سوم راهنمایی برگرفته از سایت انیاک

این فرایند از مکانیسم‌های کلیدی فرگشت ( تکامل) محسوب می‌گردد. درون یک جمعیت از موجودات زنده، تنوع ژنتیکی سبب می‌شود که در زیستگاه کنونی آن جمعیت، بعضی از افراد گروه برای بقا و زاد و ولد احتمال موفقیت بیشتری نسبت به دیگران داشته باشند. به عنوان نمونه می‌توان بید بال فلفلی (Biston betularia) را نام برد که در بریتانیا یافت می‌شود و هر دو رنگ روشن و تیره آن را می‌توان در طبیعت دید. در طول انقلاب صنعتی، که بسیاری از درختانی که بیدها بر روی آنها استراحت می‌کردند توسط دوده سیاه شدند بیدهای تیره‌رنگ به دلیل پنهان بودن از دید شکارچیان امتیاز بیشتری برای زنده ماندن و تولید مثل پیدا کردند و تنها با گذشت چند نسل اکثر بیدها را گروه تیره‌رنگ تشکیل دادند.
عواملی که روی زادوولد موفق موثرند نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. این امر را داروین در ایده‌های خود به عنوان انتخاب جنسی مطرح کرد.
اگر چه انتخاب طبیعی بر روی صفات ظاهری ( فنوتیپ) یک ارگانیسم عمل می‌کند اما در حقیقت ژن که بخش قابل توارث و پایه تمامی اینگونه صفات ظاهری (فنوتیپ ) ارگانیسم است، با افزایش شیوع خود در جمعیت، سبب افزایش شیوع اینگونه صفات مثبت انتخاب شده می‌گردد. با گذشت زمان، این فرایند می‌تواند منجر به انطباق ارگانیسم با یک زیست گاه ویژه شده و ممکن است سرانجام به ظهور گونه‌های جدید بیانجامد. اگرچه انتخاب طبیعی تنها فرایندی نیست که منجر به تکامل در درون یک جمعیت از موجودات زنده می‌شود، باید آنرا یکی از مهم‌ترین فرایندهای اثرگذار دانست.
انتخاب طبیعی یکی از بنیان‌های اساسی زیست‌شناسی مدرن است. این واژه توسط چارلز داروین در کتاب معروفش "اصل انواع"یا "خاستگاه گونه‌ها در سال ۱۸۵۹ معرفی شد. داروین در آن کتاب از راه قیاس انتخاب مصنوعی با انتخاب طبیعی، به تشریح این پدیده می‌پردازد. انتخاب مصنوعی فرایندی است که در آن حیوانات و گیاهان بر اساس صفات مطلوب خود از نظر انسان، توسط پرورش‌دهندگان برای زادوولد برگزیده می‌شوند. انتخاب طبیعی هنگامی مطرح شد که هنوز هیچ نظریهٔ معتبری برای توضیح وراثت وجود نداشت.اگرچه گریگور مندل پدر علم ژنتیک، هم عصر با داروین بود ولی تا اوایل قرن بیستم، علم و نامش همچنان ناشناخته باقی ماند و در زمان داروین، هیچ مطلبی در باره علم ژنتیک مدرن منتشر نگردید. امروزه به پیوند فرگشت داروینی و یافته‌های مربوط به ژنتیک کلاسیک و ژنتیک مولکولی، سنتز مدرن تکامل گفته می‌شود. انتخاب طبیعی کماکان و تا به امروز تشریح‌کننده اصلی فرگشت تطبیقی محسوب می‌گردد.

نمونه هایی از انتخاب طبیعی

مقاومت میکروارگانیسم‌ها در برابر آنتی بیوتیک ها، یک نمونه شناخته شده از انتخاب طبیعی است. از زمان کشف پنی سیلین توسط الکساندر فلمینگ در سال ۱۹۲۸، آنتی بیوتیک‌ها به طور وسیعی جهت مقابله با بیماری‌های باکتریال به کار رفته اند. به طور طبیعی دریک جمعیت از باکتری ها، تعداد بسیار زیادی باکتری وجود دارد. علاوه بر آن گوناگونی مواد ژنتیکی در باکتری‌ها (بیشتر در اثر جهش یا موتاسیون) بسیار چشمگیر است. بسیاری از باکتری‌ها هنگامی که در معرض آنتی بیوتیک‌ها قرار می گیرند بسرعت کشته می شوند. با این حال برخی از آنها در اثر جهش (موتاسیون) اندکی نسبت به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم ترند و اگر تنها به مدت کوتاهی در معرض آنتی بیوتیک قرار گیرند زنده خواهند ماند. این حذف انتخابی باکتری‌های غیر مقاوم از جمعیت همان انتخاب طبیعی است. باکتری‌های باقی مانده تکثیر خواهند یافت و نسل بعدی را بوجود خواهند آورد. به دلیل حذف باکتری‌های نا سازوار و نا مقاوم در نسل قبلی؛ جمعیت کنونی حاوی تعداد بیشتری از باکتری‌ها ی مقاوم به آنتی بیوتیک خواهد بود. به طور همزمان جهش‌های جدید در جمعیت به وقوع خواهند پیوست و گوناگونی ژنتیکی بین افراد گروه را بیشتر خواهند کرد. جهش‌های خود بخودی بسیار نادرند و جهش‌های خود بخودی سودمند حتی از آن هم نادرترند. با این وجود به دلیل تعداد بسیار بالای باکتری‌های یک جمعیت، تعداد کمی جهش سودمند ممکن است بوقوع بپیوندد. اگر این جهش‌های تازه مقاومت باکتری را نسبت به آنتی بیوتیک بالا برند، این باکتری‌ها در صورتی که در معرض دوباره آنتی بیوتیک قرار گیرند بخت زنده ماندن بالاتری خواهند داشت. هنگامی که این روند به مدت طولانی رخ دهد و باکتری‌ها به طور پیاپی در معرض آنتی بیوتیک قرار گیرند جمعیتی ازباکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک بوجود خواهد آمد. این جمعیت کاملا با روند تکاملی خود سازگاری خواهد داشت. باید توجه داشت که روند یاد شده سازگاری باکتری‌ها را در محیط فاقد آنتی بیوتیک بالا نخواهد برد.
استفاده گسترده از آنتی بیوتیک‌ها منجر به افزایش مقاومت دارویی میکروب هانسبت به آنتی بیوتیک‌ها شده است. این نمونه مثالی از مسابقه تسلیحاتی تکاملی است. در این مسابقه باکتری مقاومتش را نسبت به آنتی بیوتیک‌ها افزایش می دهد و از سوی دیگر دانشمندان علوم پزشکی سعی در یافتن آنتی بیوتیک‌های تازه ای دارند که قادر به کشتن این میکرب‌ها باشند. وضعیت مشابهی را می توان در مقاومت ایجاد شده در گیاهان و حشرات نسبت به حشره‌کش‌ها دید. نباید فراموش کرد که این مسابقات تسلیحاتی الزاما بوسیله انسان القا نمی گردند

پاورپوینت بخش دوم کتاب علوم سوم راهنمایی

تهیه کننده : محمد حسین آلطه

پاورپوینت بخش دوم علوم سوم راهنمایی که پیشنهاد دانلود کنید.